گاماج جبهه آزادی ملی آذربایجان جنوبی
برندا شیفر: «ایران در معرض خطر سرریز شدن درگیری های ارمنستان و آذربایجان است»
پروفسور «برندا شیفر»، استاد دانشگاه و پژوهشگر ارشد مقیم در بنیاد مطالعات منطقه ای دانشگاه جرج تاون امریکا در حوزه اوراسیا، در مقاله ای که در «بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها» منتشر کرده است چنین می نویسد در درگیری شدیدی که میان ارمنستان و آذربایجان در نزدیکی مرز شمال غربی ایران جریان دارد، ترکیه قاطعانه جانب آذربایجان را گرفته و روسیه پشت ارمنستان قرار دارد.
شیفر ادامه می دهد ولی این ایران است که با بزرگ ترین خطر احتمالی در مقایسه با کشورهای همسایه روبرو است زیرا این جنگ منجر به اعتراضات و مخالفت شدید در داخل ایران و همچنین باعث ایجاد تنش میان ایران با ترکیه و آذربایجان شده و خطر سرریز شدن احتمالی این درگیری ها به داخل خاک ایران را به همراه دارد.
پژوهشگر ارشد بنیاد مطالعات منطقه ای دانشگاه جرج تاون می افزاید ایران جمعیت قابل ملاحظه آذربایجانی دارد که حدود یک سوم جمعیت کشور را تشکیل می دهند. آنها در حال اعتراض و تظاهرات بر ضد سیاست رژیم ایران در حمایت از ارمنستان هستند. اغلب جمعیت آذربایجانی ها در نزدیکی مرز با منطقه جنگی متمرکز هستند، اما تهران هم دارای یک جمعیت آذربایجانی قابل توجه است. وقوع جنگ میان آذربایجان و ارمنستان در هفته گذشته، منجر به تظاهرات در چندین شهر ایران از جمله در تهران، تبریز، ارومیه و زنجان شده است. بیش از ۲۰ نفر از فعالان آذربایجانی در شهر اردبیل دستگیر شده اند، و سازمان عفو بین الملل هشدار داده است که این دستگیرشدگان در معرض خطر قرار دارند. ناآرامی ها در میان آذربایجانی ها ممکن است باعث تقویت اقدامات مردمی بر ضد رژیم ایران بشود.
این استاد دانشگاه با اشاره به دلایل خشم و نارضایتی مردم آذربایجان از سیاست های رژیم ایران چنین می نویسد: همانطور که تلویزیون دولتی ایران تأیید کرده است، مردم در اعتراضات کنونی خواستار توقف کاروان کامیون های روسی عازم ارمنستان از طریق ایران هستند. نمایندگان جامعه آذربایجان در ایران نیز تهدید کرده اند که در صورت تداوم فعالیت این کاروان ها، در فعالیت آنها اخلال ایجاد خواهند کرد. مقامات ایرانی اذعان کرده اند که از زمان شروع جنگ ارمنستان با جمهوری آذربایجان در اوایل سال های دهه ۱۹۹۰، از ترس این که جمهوری آذربایجان می تواند تبدیل به جاذبه ای برای جمعیت آذربایجانی ایران شود، تهران از ارمنستان حمایت کرده است.
شیفر در ادامه چنین استدلال می کند: در صورتیکه مخالفت های داخلی در آذربایجان (جنوبی) همچنان ادامه داشته باشد، تداوم حمایت مادی از ارمنستان برای تهران دشوار خواهد شد.
به دلیل اینکه بسیاری از درگیری های بین ارمنستان و آذربایجان در نزدیکی مرز ایران در حال رخ دادن است، مقامات ایران آمادگی خود را برای دفاع از این مرز اعلام کرده اند. در حال حاضر، جمهوری آذربایجان برخی مناطق را آزادسازی کرده و کنترل مجدد مناطق و زیرساخت های نزدیک مرز ایران مانند پل خدافرین بر روی رود آراز را به دست گرفته است. این در حالی است که رژیم تهران همراه با مقامات اشغالگر ارمنستان در حال اجرای یک پروژه مشترک برق آبی در نزدیکی همین پل می باشد.
تهران پس از آن که اعلام کرد آتش توپخانه ای در روستاهای واقع شده در طرف ایران فرود آمده است، نسبت به تکرار هر گونه تعرض این چنینی به هر دو طرف درگیری هشدار داده است. بنابر گزارش ها، ایران در حال تقویت نیروهای نظامی و پدافند هوایی خود در منطقه است.
به باور این تحلیلگر مسائل خاورمیانه ایران خواستار همسایگی و داشتن مرز مشترک بیشتر با ارمنستان است و رژیم ایران از اینکه آذربایجان در مناطق مرزی با ایران در حال پیشروی و بازپس گیری سرزمین های اشغالی خود از دست ارمنستان است خوشحال نیست. او چنین می نویسد: آزادسازی و کنترل مجدد باکو بر برخی از مناطق اشغالی ارمنستان، در امتداد مرزهای ایران اکنون مرز آذربایجان و ایران را طولانی تر می کند، چیزی که تهران برای جلوگیری از آن تلاش کرده و حضور ارمنستان در مرزهای خود را ترجیح داده است.
همپیمانی ایران با ارمنستان و روسیه، همچنین به تنش با ترکیه منجر شده است، بطوریکه رسانه های ترکیه از جمله تلویزیون دولتی «تی آر تی» این کشور، حمایت ایران از ارمنستان را مورد انتقاد قرار داده اند. برخی از رسانه های ترکیه نیز ادعای رژیم ایران نسبت به تعهد جمهوری اسلامی به حمایت از مسلمانان و به اصطلاح «همبستگی اسلامی» را به تمسخر گرفته اند چرا که ایران در کنار کشور مسیحی ارمنستان ایستاده است.
شیفر با اشاره به تنش میان ایران با ترکیه و آذربایجان می افزاید در طول سال گذشته، ترکیه به طور قابل توجهی واردات گاز طبیعی از ایران را کاهش داد، روندی که به احتمال زیاد در پرتوی اختلافات فزاینده این دو کشور ادامه خواهد داشت. تهران همچنین از بابت اینکه آذربایجان از سلاح های خریداری شده از اسرائیل در نزدیکی مرزهای ایران استفاده می کند خوشحال نیست.
پروفسور برندا شیفر در پایان چنین نتیجه گیری می کند: به نظر می رسد حمایت اسرائیل از جمهوری آذربایجان، منجر به تقویت روحیه تقدیر و سپاسگذاری از اسرائیل در میان تعداد قابل توجهی از آذربایجانیها در ایران شده است. همچنین، از آنجاییکه ترکیه و اسرائیل هر دو پشتیبان جمهوری آذربایجان هستند، این احتمالا فرصتی برای آنکارا و اورشلیم در جهت بهبود روابط خود فراهم می کند. در حالی که روسیه و ترکیه هر یک ممکن است از تحولات در درگیری ارمنستان و آذربایجان سود ببرند، اما به نظر می رسد که تهران تنها بازنده است.
منبع: گوناز تی وی
