گاماج جبهه آزادی ملی آذربایجان جنوبی
عملیات عمرانی شهرداری شهر ری، به کشف ریل «ماشین دودی» دوره‌ی ترکان قاجار در خیابان فدائیان اسلام و در مقابل امامزاده عبدالله تهران منجر شد.
معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی استان تهران با بیان اینکه در این حفاری «پایه‌های ریل ماشین دودی دوره قاجار به مساحت حدود ۴۰ متر نمایان شده، افزود: «در نخستین قدم این مسیر و ریل‌های مشخص شده باید مرمت شوند و با کمک دستگاه‌هایی مانند شهرداری، ماشین دودی به صورت نمادین در کنار همان پایه قرار گیرد، چون ریل به دست آمده با آن ماشین هویت پیدا می‌کند.»
به نوشته ایسنا، «محسن شیخ‌الاسلامی» با بیان اینکه اثر به دست آمده، هویت صنعتی و مدرنیته شدن تهران است، افزود: «این سازه قدمت صنعت حمل‌ونقل ریلی و درون شهری تهران را نشان می‌دهد که خود بخشی از هویت منطقه است، بنابراین آن باید حفظ شود، بنابراین نخستین قدم این است که آن پایه‌ها حفظ و ریل مرمت شود.»
مدیر اداره میراث فرهنگی شهر ری هم در این باره گفت: «ماشین دودی متعلق به همان دوره، اکنون در حیاط مترو شهرری قرار دارد، بنابراین باید رایزنی‌ها در این زمینه نیز انجام شود، هر چند شهرداری منطقه نیز نسبت به این کار رضایت داشت.»
امیر مسیب رحیم‌زاده همچنین درباره‌ی رایزنی با مالکان مغازه‌های قرار گرفته در این مسیر برای تعبیه یک مسیر گردشگری، از رضایت مالکان و لزوم رایزنی بیشتر با آن‌ها بعد از پایان مرمت‌ها خبر می‌دهد.
نام «ماشین دودی» را در تهران قدیم به اولین خط آهن ایران که در دوره ترکان قاجار بین تهران و شهر ری کشیده شد، تعلق گرفت و علت این نامگذاری بخاری بود که از دودکش قطار آن خارج می‌شد.
این راه آهن در سال ۱۲۶۱ خورشیدی در دوره «ناصرالدین شاه قاجار» ساخته شد که امتیاز آن را یک مهندس فرانسوی به نام «مسیو بواتال» به نمایندگی یک شرکت بلژیکی از ناصرالدین شاه گرفت. شاید بتوان گفت ماشین دود نخستین خط تراموای تهران است.
این ماشین دودی دو ایستگاه داشت. نقطه آغاز آن خط نزدیک خیابان دروازه خراسان (میدان قیام و پارک کوثر فعلی) و نقطه پایانی جلوی در شاه عبدالعظیم در شهر ری بود. در آغاز هر بار به هنگام راه افتاده قطار، بچه‌ها سنگ زیادی به ماشین دودی می‌زدند. این وسیله جدید مورد پذیرش مردم تهران واقع نشد در مدت کوتاهی با ورشکست شدن این شرکت بلژیکی، تراموا در تهران به بایگانی تاریخ سپرده شد.
در شروع کار ماشین دودی مردم کنجکاو تهران برای آشنایی با پدیده جدیدی که به شهرشان آمده بود به محل «گارماشین» که ایستگاه ماشین دودی بود می‌رفتند، ولی هیچ‌کس جرات و تمایل سوار شدن به آن را نداشت. تا اینکه ناصرالدین شاه برای اولین بار با گروه زیادی از مقامات مملکتی با ماشین دودی به شهرری مسافرت کرد و همین مسئله باعث تشویق مردم به استفاده از ماشین دودی گردید.
این راه‌آهن در سال‌های دهه ۱۳۴۱ تعطیل شد و اکنون باقی مانده آن ماشین در حیاط مترو شهر ری و بخش دیگر آن در بخشی از فضای پارک ملت است.
