گاماج جبهه آزادی ملی آذربایجان جنوبی
پالپ و باطله نهایی معدن مس سونگون ورزقان که حاوی مواد شیمیایی و سرطان زاست، به شکلی غیراستاندار و خطرآفرین به «سد باطله» این معدن انتقال می یابد.
سد باطله زرینکاب در پایان دست معدن سونگون قرار دارد و بیش از ۳ کیلومتر از معدن فاصله دارد. مواد سمی معدن به شکلی غیراصولی و خطرناک به این سد انتقال داده می شود. مواد سرطان زا در طول مسیر به آب‌های زیرزمینی و خاک منطقه نفوذ کرده و صدمات جیران ناپذیری به ساکنان و محیط زیست منطقه وارد می کند.
پسابهای سمی معدن سونگون باید با سیستم لوله کشی به این سد باطله انتقال یابد اما در طول این مسیر ۳ کیلومتری هیچ‌گونه محافظت و کنترلی در نحوه انتقال این مواد سمی به سد باطله صورت نمی گیرد.
به دلیل اینگونه اقدامات مسئولان معدن مس سونگون، با وجود جمعیت ۴۵ هزار نفری ورزقان، این شهرستان آمار دوم سرطان در استان آذربایجان شرقی را داراست.
آلودگی های زیست محیطی معدن مس سونگون پیشتر نیز بارها خبرساز شده است. در تیرماه ۹۹ وارد شدن پساب های صنعتی این معدن به رودخانه «ایلقناچای» ورزقان، به مدت چندین هفته موجب تغییر رنگ آب این رودخانه شد.
این پساب های شدیدا سمی و خطرناک سبب آلوده شدن آب های سطحی و سفره های زیرزمینی منطقه شده و سبب نابودی آبزیان، مراتع و جنگل های منطقه گشته است. ایلقناچای تا چند سال پیش پر از ماهی بود، اما پس از فعالیت معدن مس سونگون، مردم منطقه شاهد مرگ دسته جمعی ماهی ها بودند و هم اکنون هیچ موجودی در این رودخانه رشد نمی کند.
معدن مس سونگون ورزقان بزرگترین معدن مس خاورمیانه است. در نتیجه سیاست های تبعیض آمیز حکومت ایران، مردم آذربایجان جنوبی سودی از این معدن نمی برند و با انتقال خام مواد معدنی آن به کرمان، سود این معدن عظیم به جیب مردم فارس این مناطق سرازیر می شود و مردم ترک منطقه نیز با فقر، بیکاری و مهاجرت دست به گریبانند.
پیشتر «رضا علیزاده» نماینده سابق ورزقان اعلام کرد «سالانه ٣٠٠هزار تن کنسانتره مس در معدن مس سونگون ورزقان، با درآمد تقریبی ١۴هزار میلیارد ریال، تولید شده و به فروش می رسد.»
این نماینده در اعتراض به تاراج این معدن عظیم آذربایجان توسط حکومت ایران گفت: «یک درصد از درآمد فروش کنسانتره نیز در سونگون و آذربایجان هزینه نمی‌شود.»
