دو خانواده آذربایجانی از گرفتن تست فاشیستی «بسندگی زبان فارسی» در مدارس شوط و ماکو در غرب آذربایجان خبر دادند.
مادر یکی از نوآموزان تُرک اهل ماکو که نخواست نامش فاش شود در این باره به «ایرانوایر» گفت: «پس از تست شنوایی و بینایی و هوش که در حضور خودم بود، یک آقا و یک خانم معلم دخترم را به کلاسی دیگر بردند و اجازه هم ندادند که من همراه او باشم. حدود ۲۰ دقیقه منتظر ماندم و بعد آمدند بیرون و برگهای به من دادند و گفتند مرحله دوم بیایید.»
این مادر آذربایجانی نمیدانسته بچهاش در تست رد شده و اصلا نفهمیده است در آن اتاق، دانش فارسی دخترش را چک کردهاند، گفت: «اگر میگفتند از دخترم تست فارسی میگیرند، خودم میگفتم که این کار را نکنند چون دخترم فارسی بلد نیست. در راه خانه از دخترم پرسیدم چه از او پرسیدند، گفت آقای معلم به فارسی چند بازی انجام داد و از من خواست به فارسی جواب بدهم اما من بلد نبودم.»
این خانم اهل ماکو میگوید شش روز بعد دوباره به او زنگ زدهاند و او همراه دخترش برای تست رفته است. اینبار خانم معلم از دخترش تست میگیرد و بعد برگه تایید سلامت دخترش را برای ثبتنام در مدرسه به آنها میدهند: «خانم معلم با زبان تُرکی از دخترم پرسیده بود شبها در آسمان چه میبینید، دخترم به تُرکی گفته بود “اولدوز”. معلم گفته بود در مدرسه باید بگویی ستاره و دخترم گفته بود که من ستاره بلد نیستم.»
این مادر میگوید او از این خانم معلم پرسیده است این تست کردن زبان فارسی برای چیست و چرا همان بار اول که بچهاش تست شده است، برگه تاییدیه سلامت را به دخترش ندادهاند اما جواب درستی نگرفته است: «بچه من که در شش روز فارسی یاد نگرفته است. خودشان فهمیدهاند که این طور پیش بروند، اکثریت بچههای شهر از ثبتنام باز میمانند. همان روز مادران و پدران زیاد دیگری هم بودند که بچههایشان را برای بار دوم به مدرسه استثنایی آورده بودند. تا وقتی که من آنجا بودم، دیدم همه برگه تایید سلامت گرفتند.»
پدر یکی دیگر از نوآموزان تُرک اهل شهر «شوط» در غرب آذربایجان هم به «ایرانوایر» میگوید که در تست سنجش سلامت پسرش، پس از انجام تست شنوایی، گفتاری و بینایی از فرزندش «در حضور خودش»، تست زبان فارسی هم گرفتهاند: «خانم معلم به زبان فارسی از پسرم تست میگرفت. پسرم بعضی صحبتها را که متوجه میشد و جوابش را به فارسی میدانست، جواب میداد. پسرم بیشترش را متوجه میشد اما بلد نبود فارسی جواب بدهد و تنها سرش را تکان میداد؛ مثلا سنش را که پرسید، چون نمیدانست به فارسی بگوید شش، گفت چهار.»
پدر این دانشآموز آذربایجانی اضافه میکند در آن مدتی که سنجش سلامتی پسرش طول کشیده، دیده است که از همه بچهها تست فارسی میگرفتند: «من البته تعجب نکردم. دوستم که او هم بچهاش امسال کلاس اول میرود، پیش از ما برای تست سنجش رفته بود و به من گفت که از بچهها فارسی سوال میپرسند و از آنها میخواهند فارسی جواب بدهند.»
چند روز پیش نیز مسئولان آموزش و پرورش از ثبت نام یک کودک نوآموز ترک، در مشکینشهر(خیاو) به دلیل رد شدن در تست «بسندگی زبان فارسی»، ممانعت کردهاند و این کودک آذربایجانی را به مدرسه «کودکان استثنایی» فرستادهاند.
«مهدی امامقلیزاده»، مسوول پایگاه سنجش نوآموزان منطقه مشکینشهر در جوابیهای، گرفتن تست بسندگی زبان فارسی در مشکینشهر را «شیطنت رسانهای» خواند و ادعا کرد این طرح «نه تنها در مشگینشهر بلکه در هیچ کدام از استان های کشور اجرا نشده است.»
این در حالیست که بالاترین مقام آموزش و پرورش کشور خبر از طرح بسندگی زبان فارسی را داده و نه تنها هیچ خبری مبنی بر انصراف از اجرای آن تاکنون منتشر نشده بلکه به گفته همین مقام، اجرای طرح بسندگی زبان فارسی در بسیاری از استانها، از جمله در استان البرز به دلیل مهاجرت پذیری و وجود قومیتها، در دستور کاری قرار گرفته است.
همچنین «اصغر بیات»، معاون آموزش ابتدایی ادارهکل آموزش و پرورش استان زنجان در خردادماه ۹۸، به «ایسنا» گفته بود که احتمال میرود امسال این تست وارد ارزیابی نوآموزان در بدو ورود به دبستانها در سراسر کشور شود.
خانم «رضوان حکیمزاده»، معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش خرداد ۱۳۹۸ اعلام کرده بود در «طرح سنجش سلامت کودکان» برای ورود به مدرسه، تست آمادگی و بسندگی زبان فارسی هم افزوده میشود.
حکیمزاده هدف از افزودن این تست نژادپرستانه را توجه به تاکید خامنهای به یادگیری زبان فارسی، و «اجرای عدالت آموزشی» و «جلوگیری از زدن برچسب دیرآموز به دانشآموزان مناطق دوزبانه» خوانده بود.
منتقدان نتیجه اجرای این طرح فاشیستی را بُریدن زودهنگام کودکان غیرفارسیزبان از محیط تربیت طبیعی آنها و آسیمیله کردن زودهنگام کودکان غیرفارس اعلام کرده اند.
کارشناسان میگویند هرچند کودکانی که زبان مادری آنها فارسی نیست، در مدارس تکزبانه فارسی آسیب میبینند و در موقعیت نابرابر تحصیل میکنند و بازماندگی تحصیلی آنها نسبت به کودکان فارس زبان بیشتر است اما راه حل مشکل نه تست آمادگی زبان فارسی که چندزبانه کردن سیستم آموزشی کشور است.