صفحه اصلی / مقالات / آزربایجان دوستان و دشمنان دائمی ندارد -کریم اصغری

آزربایجان دوستان و دشمنان دائمی ندارد -کریم اصغری

جمله معروف “انگلستان دوستان یا دشمنان دائمی ندارد، تنها منافع دائمی دارد” ازهنری جان تمپل، نخست وزیر انگلستان در اواسط قرن ۱۹ ٬ امروزه به بحثی شناخته شده و بلامنازع در روابط بین الملل تبدیل شده است.

مصطفی کمال پاشا مشهور به “آتاتورک” و بنیانگذار جمهوری ترکیه نیز گفته است؛ اگر موضوع بحث وطن باشد٬ غیر از آن جزئیات است. دو جمله فوق دقیقا میتواند چراغی برای آینده آزربایجان باشد.


در روابط بین الملل تمامی بازیگران، روابط خویش را بر اساس اصل منافع خود تعریف میکنند. ایده الیسم(آرمانگرایی) و رئالیسم(واقعگرایی) دو تئوری شناخته شده در علوم سیاسی میباشد. با توجه به فطرت انسانها و اخلاق خاص سیاست، تئوری آرمانگرایی پس از جنگ جهانی دوم، متاسفانه نتوانست در واقعیت درونی سیاست و روابط بین کشورها جایی داشته باشد، لذا محدود و محکوم به کتابها و مباحث آکادمیک شد.

اما بر خلاف آرمانگرایی، واقعگرایی به عنوان اساسی ترین اصل و تئوری در روابط بین کشورها و سازمانهای بین المللی همچون ورشو و ناتو بیشتر مطرح گردید. 


پس از سقوط دولت قانونی حکومت ملی آزربایجان در سال ۱۹۴۶ (آذر۱۳۲۵) توسط ارتش ایران که منجر به اولین نسل‌کُشی بعد از جنگ جهانی دوم شد، آزربایجان از آن تاریخ تا به امروز در قالب حکومت سانترالیستی (تمرکزگرا) ایران به حیات نامطلوب و اسارت گونه خود ادامه میدهد. به قول شاعر بلندآوازه آزربایجان شهریار:
آزادی ایران زتو آبادی ایران ز تو
آزاد باش ای خطه ­ی آباد آذربایجان


نمیخواهم دراین نوشته کوتاه به مصائبی که آزربایجان از دوران پس از سقوط امپراطوری ممالک محروسه قاجاریه تا به امروز بر آن گذشته سخن بگویم، اما در یک جمله میگویم ؛ تمامی سرمایه های مادی و معنوی آزربایجان در طی یکصد سال اخیر از سوی دولت تهران (پهلوی و جمهوری اسلامی) تاراج و چپاول شده است. از تاریخ و زبان مادریش گرفته تا معادن و بافت جمعیتی آن به بیرحمانه ترین شکل در حال دگرگونی و نابودی است.


از گذشته و وضعیت بغرنج فعلی آزربایجان که خود بحث مفصل و جداگانه است بگذریم، با توجه به معادلات جهانی و شرایط منطقه ای خاورمیانه و قفقاز، در صورت عدم بیداری کامل ملی مردم تورک آزربایجان و تمامی مردم تورک ساکن در ایران باز هم تورکان به مانند یک قرن اخیر بزرگترین بازنده در تعیین مرزهای جدید خواهد بود.

تورکان آزربایجان و ایران باید به صورت “نرم افزاری و سخت افزاری” خود را آماده سالهای نه چندان خوش و سخت خاورمیانه نمایند. علاوه بر بیداری ملی مردم تورک، شناخت دقیق دوست و دشمن ملی مان(درونی و بیرونی) نیز یکی از پارامترهای اصلی این مجادله است. انتخاب دوست و دشمن نباید بر اساس احساسات، بلکه بر اساس اصل منافع طرفین باشد. 


بی تعارف بگویم با توجه به آنکه وطنمان آزربایجان، در یکی از پراهمیت ترین و استراتژیکترین مناطق جهان (ما بین قفقاز، دریای خزر، خاورمیانه و اروپا) واقع شده، در تیررس دید قدرتهای منطقه ای و فرامنطقه ای قرار دارد. یعنی بلکه خود نیز به اندازه آنها اطلاع نداریم که صاحب چه سرزمین باارزشی هستیم.

فخر ائلیرم وطنیم سن، سن یاشا آزربایجان
عیبی یوخدور اولرم من، سن یاشا آزربایجان

کریم اصغری- ۰۷ فروردين ۱۳۹۷

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *