اکبر آزاد نویسنده و زندانی شناختهشده آزربایجانی در زندان تهران بزرگ تهران، متولد اول فروردین ۱۳۳۵ روستای «آغ بولاق گدیک» از توابع منطقه ارشه شهر رضی استان اردبیل است. وی در دوران کودکی به همراه خانواده به تهران مهاجرت و تاکنون در یکی از محلات جنوب شهر (کیان شهر) اقامت میگزیند. بعد از مهاجرت با ادامه تحصیل موفق به اخذ دوره کارشناسی رشته جامعهشناسی شده و در طول حیات خویش توأم با فعالیتهای سیاسی و مدنی به کار نگارندگی، ویراستاری، تحقیق، ترجمه و پژوهش میپردازد.
فعال پیشکسوت آزربایجانجنوبی؛ آقای آزاد قبل از انقلاب و در اوان جوانی به مدت کوتاهی به سمپاتی جریانات چپ آن دوران روی میآورد، لیکن به علت عدم همسازی روحی و فکری غائی آزربایجان محوری با آن جریانات، از همسویی با آنها اجتناب مینماید.
بعد از انقلاب با انتشار مجله وارلیق به صاحبامتیازی دکتر جواد هیئت، در کنار بزرگانی مانند پروفسور زهتابی، دکتر محمدعلی فرزانه، دکتر حمید نطقی، دکتر صمد سردارنیا و … با شرکت در کنگرهها و با تحریر بیش از ۱۰۰ مقاله در حوزههای مختلف ادبی، زبانی و… در آن مجله و سایر مجلات منجمله یول، دیلماج و… قلمفرسایی مینماید.
وی به سال ۱۳۷۲ به همراه آقای مهندس حسن راشدی و خانم ربابه موسوی (نوشین موسوی) با تشکیل موسسه «چیچک لر قورولوشو» در سالهای ۱۳۷۳ و ۱۳۷۴ در سالن آمفیتئاتر آموزشوپرورش منطقه ۱۶ تهران با تهیه برنامههای موسیقی و تئاتر برای کودکان تورک همت میگمارد. سومین برنامه نیز بانام «مین ایل ادبیات و ۷۰۰ ایل یاشاییش» در سال ۱۳۷۶ در فرهنگسرای بهمن تهران به روی صحنه میرود. نهایتاً، چهارمین برنامه هفتگی بانام «هفته آزربایجان»، به علت استقبال بینظیر کودکان و والدینشان، با کارشکنی دستگاههای اطلاعاتی در سال ۱۳۷۷ متوقف میشود.
در کارنامه وی میتوان تألیف و ویراستاری کتب تورکی برای کودکان آزربایجانی منجمله «یاغیش، ائولر، اوشاقلار باغچاسی، پرندههای دریایی، فیرنگیز ایله قیرمیزی دون، یالقیز قو قوشو و…» را یافت.
همچنین، وی به همراه استاد مهندس حسن راشدی به تألیف و ویراستاری کتابهایی ازجمله «خاطرات من و پدرم دکتر جواد هیئت، بدیعی ادبیات ترمین لرینه آچیقلاما دکتر محمد فرزانه» همت گمارده است.
از کارهای ترجمه، مقدمه نویسی و ویراستاری یادشده میتوان بهاختصار به مواردی از قبیل: « یاغیش (ترجمه) ، قیزیل اوزون- منده جین منظومه سی، سیندان داغی منظومه سی (مقدمه نویسی)، پنجره دن کؤچن آی، پوریا ولی، ناظم حکمت و آزربایجان، پیرتلاشیق تئل، حنا و طوفان، آدی و بودی، تورک دیلیمی، محشر، شهریار شاعری که از نو باید شناخت، گون آیدین، لحظهها، خاطره لر و واقعه لر، خامنه سرزمین گل و شکوفهها، داغ ساواشی، شعرلر چلنگی، ارشه دیار مردان پولادین (ویراستاری) و… اشاره نمود.
از مشارکتهای فعالانه یادشده میتوان حضور در گردهماییهای مختلف همچون خاکسپاری مبارز نستوه صفر خان قهرمانیان، گردهمایی سالانه قلعه بابک و گردهمایی در مزار ستارخان، همچنین شرکت در کنگره تیلیم خان در روستای بنده امیر به سال ۱۳۷۰ و… را برشمرد.
آقای آزاد در سالهای ۱۳۷۹ و ۱۳۸۰ در سمینار تورکولوژی جهت هماهنگسازی اورتوگرافی زبان تورکی آزربایجانی شرکت فعالانه و نقش بیبدیل داشته است.
وی عضو کانون نویسندگان ایران میباشد. همچنین از سال ۱۳۸۹ به خاطر فعالیتهای مکرر و ممتد در حوزه فرهنگی و ادبی، عضو (پن کلوپ) pen clup فرانسه گردیده است.
آقای آزاد بارها از سوی مقامات و ضابطین قضائی بازداشت و روانه زندان گشته است که میتوان بهاختصار مواردی همچون دو بار بازداشت در گردهمایی سالانه قلعه بابک و به ترتیب انتقال به زندان های اهر و تبریز را نام برد. مورد دیگر دستگیری و بازداشت مربوط به مراسم افطاری در سال ۱۳۸۷ و انتقال به بازداشتگاه موصوف به ۲۰۹ اداره اطلاعات به همراه آقایان مهندس حسن راشدی، مهندس علیرضا صرافی، سعید موغانلی و مهدی نعیمی میباشد. همچنین در سال ۱۳۹۰ به همراه سایر اعضاء هیئت مؤسس تشکیلات سیاسی یئنی گاموح بازداشت و ماهها در بازداشتگاه اطلاعات تبریز به سر میبرد.
ایشان دارای ۳ فرزند پسر و ۳ دختر میباشد. که در مورد اخیر زندانی شدنشان، متأسفانه فرزند کوچکشان یاشار با بیماری حاد «ام اس» گریبان گیر بوده و از آن بابت نیاز مبرم به مراقبت و پرستاری پدرشان را دارد. خود ایشان نیز به علت بیماری سرطان معده که حدوداً ۲۵ سال پیش مورد جراحی قرارگرفته و قسمتی از معدهاش را برداشتهاند و نیز سرطان پوست و با داشتن دیابت شدید توأم با سایر نارساییها و ضعف جسمانی و نیاز به مصرف مکرر داروهای پزشکی، نگرانی خانواده و اطرافیان را دوچندان کرده است.
آقای آزاد ۱۸ مردادماه ۱۴۰۰ با مراجعه به شعبه دوم واحد اجرای احکام دادسرای عمومی و انقلاب بهارستان تهران جهت تعویض وثیقه با مخالفت روبرو و با دستور قضائی بازداشت و به زندان تهران بزرگ منتقل گردیده است.
پیشتر اکبر آزاد به همراه آقایان علیرضا فرشی، بهنام شیخی و حمید منافی در سال ۱۳۹۵، توسط شعبه یکم دادگاه انقلاب شهرستان بهارستان، به اتهام «مشارکت در تشکیل جمعیت بهمنظور بر هم زدن امنیت کشور» با استناد به ماده ۴۹۸ قانون مجازات اسلامی -مبحث تعزیرات- مصوب ۱۳۹۲ به ترتیب به ۱۰ سال حبس تعزیری و از بابت مجازات تکمیلی وفق بند الف ماده ۲۳ همان قانون به اقامت اجباری در شهرستان دره شهر از توابع استان ایلام، ۱۵ سال حبس تعزیری و ۲ سال اقامت اجباری در شهرستان باغملک از توابع استان خوزستان، ۱۰ سال حبس تعزیری به همراه ۲ سال اقامت اجباری در مسجدسلیمان از توابع استان خوزستان و ۱۰ سال حبس تعزیری توأم با ۲ سال اقامت اجباری در ازنا از توابع استان لرستان محکومشده بودند. که پیرو اعتراض به رأی صادره بدوی، دادگاه تجدیدنظر در حکم قطعی برای هر چهار تن از فعالین ملی و مدنی حبس تعزیری مورده را به ۲ سال تقلیل، لیکن از بابت اقامت اجباری عیناً ابرام نمود.
محکومیت اخیر ایشان از بابت شرکت در مراسم روز جهانی زبان مادری به سال ۱۳۹۲ در شهرستان بهارستان تهران میباشد.
منبع: گوناز تی وی