گاماج جبهه آزادی ملی آذربایجان جنوبی
محقق و شاعر «زبان خلجی» با ابراز تاسف از بی‌توجهی مسئولین ایران به معرفی و حفظ زبان ترکی خلجی گفت: «متاسفانه فرهنگ و زبان خلجی به سرعت رو به انقراض است.»
به نوشته شفقنا، «علی‌اصغر جمراسی» در جلسه بنیاد قم‌پژوهی با موضوع «تاریخ و ادبیات زبان خلجی»، افزود: «در حال حاضر خلج ها مجموعا در۶۰ روستای استان های قم و مرکزی سکونت دارند، یعنی خلج ها در ۳۵ روستای استان قم و۲۵ روستای استان مرکزی پراکنده هستند.»
جمراسی گفت: «امروزه به دلایل گوناگون از جمله عدم علاقمندی زوج های جوان به زبان مادری خود، زبان خلجی را به فرزندان خود منتقل نمی کنند در نتیجه هر ساله از آمار جمعیت گویشوران زبان خلجی، کاسته می شود. به نحوی که از ۴۵ هزار گویشور این زبان کهن در سال ۱۳۵۸ به ۱۹ هزار نفر در سال ۱۳۸۹ رسیده است.»
او افزود: «اغلب خلج زبانان زیر ۳۰ سال تمایلی ندارند که به فرزندان خود زبان خلجی بیاموزند. حسب تحقیقاتی که بعمل آمده متاسفانه باید گفت از هر ۱۰۰ خانواده تنها پنج خانواده به کودکان خود زبان خلجی می آموزند و کودکان آنها موفق به گویش زبان خلجی می گردد.»
جمراسی با بیان اینکه «ترکان خلج به عنوان شاخه‌ای از ملیت ترک به شیوه و لهجه ترکی قدیم (باستان) سخن گفته و فرهنگ و تاریخ به‌خصوص خود را دارند»، گفت: «ترکی خلجی به لحاظ زبان شناختی به زعم زبانشناسان دایره کلماتی این لهجه ترکی و هم‌چنین به لحاظ فونتیکی، حروف و گویش‌های ارزشمندی از زبان ترکی باستان را حفظ کرده‌اند.»
این محقق و شاعر خلج با بیان اینکه ۲۰ سال از عمر خود را صرف تحقیق و پژوهش زبان ترکی خلجی کرده‌ام گفت: «متاسفانه در کشور هیچ اهمیتی به این تحقیقات داده نشده است حتی مکاتباتی با برخی از مجموعه های مرتبط انجام دادم و اهمیت موضوع حفظ زبان خلجی در حال انقراض را خاطرنشان کرده ام ولی تا این لحظه هیچ پاسخی دریافت نکرده ام، این در حالی است از سوی کشور ترکیه سالیانه چهار همایش ملی زبان‌شناسی برگزار می‌شود و گاهاً جهت معرفی زبان ترکی خلجی به این همایش ها از بنده نیز دعوت بعمل می آید.»
جمراسی با انتقاد از بی‌توجهی صدا و سیمای ایران به تحقیقات کارشناسی وی در زمینه زبان خلجی گفت: «با وجود زحمات فراوان و اندک سرمایه‌ای که داشتم برای حفظ زبان ترکی باستان تلاش کرده‌ام و در طول این ۲۰ سال فقط یک بار توسط صدا و سیمای استان مرکزی دعوت شدم و درباره زبان خلج صحبت کردم.»
خلج ها یادگار ترکان باستان، منظومه قارشو بالوققا سلام، تولکو ماتالی(داستان روباه)، داستان شاهزاده صنوبر وگل پریزاد(به زبان خلجی)، خداحافظ خلجی(آئین نگارش و مکالمه خلجی)، فرهنگ لغات خلجی فارسی- ۲۵ هزار واژه، لطیفه های ملانصرالدین در میان خلج ها، کتاب تارخی، خلج اردو، از کتاب های به چاپ رسیده این محقق پرکار خلج است.
او در اشاره به کتاب های آماده چاپ خود گفت: «داستانها و افسانه هایی از مردمان خلج فراهان(خلجی و فارسی) ، داستانها و افسانه هایی از مردمان خلج آشتیان و خلجستان (خلجی و فارسی)، داستانهایی از مردمان خلج تفرش و خلجستان (فارسی و خلجی)، کتاب شعر عشق هوی (خانه عشق)، خیال بالوقو (شهر خیالی) مجموعه چهار رمان در قالب قصیده خلجی، ازجمله آثار آماده چاپ هستند.»
جمراسی افزود: «این آثار را با هزینه شخصی خودم برای حفظ زبان خلجی نگاشته‌ام. متاسفانه مجموعه های علمی و دانشگاهی کشور از آثارم آن‌طور که باید استقبال نمی‌کنند و بیشتر آثارم را هدیه می‌کنم.»
او در پایان افزود که به منظور تشویق جوانان خلج به گویش به زبان ترکی خلجی، اخیرا پنج قطعه موسیقی به زبان خلجی، با اشعار اینجانب، توسط گروه موسیقی اسلامی دانشگاه قیرخلار ائلی ترکیه اجرا شد که سه موسیقی را نیز اینجانب خوانده ام.
